US News 2023 сыбайлас жемқорлық аз елдер рейтингінде Қазақстан тізімнің соңғы жағында — 87 мемлекеттің ішінде 75-орында.
Рейтинг 10 негізгі санат бойынша 73 негізгі критерийді ескере отырып, жұмыспен қамтылған азаматтардың сауалнамаларына негізделген.
ТМД елдері арасында сыбайлас жемқорлық бойынша Қазақстан Ресей мен Беларусьтен ғана алда. Өзбекстан, Әзірбайжан және Украинада* Қазақстанға қарағанда жемқорлық аз.
Сыбайлас жемқорлықтың ең аз елдер Швейцария, Канада, Швеция, Аустралия және Нидерланд, ал Ресей тізімнің соңында.
* Украина бірқатар себептерге байланысты ТМД-да даулы мәртебеге ие.
ҚР-да биыл қаңтар–тамыз қорытындысы бойынша, Сотқа дейінгі тергеп-тексерудің бірыңғай тізілімінде (СТБТ) 1,2 мың сыбайлас жемқорлық қылмыстық құқық бұзушылық тіркелді, бұл былтырғыдан 17,7% аз. Оның ішінде 855 іс ауыр қылмысқа, 283 іс орташа ауыр қылмысқа, 43 іс аса ауыр қылмысқа, 41 іс ауыр емес қылмысқа жатады.
Қылмыстың басым бөлігі пара беруге қатысты: 460 іс, былтыр 417 болған (жылдық өсім 10,3%). Екінші және үшінші орында пара алу (320 іс, 20% азайған) және сыбайлас жемқорлық алаяқтық (141 іс, 44,9% азайған).
Сонымен қатар билікті асыра пайдалану, бөтеннің мүлкін иемдену немесе талан-таражға салу, пара алуға делдалдық және билікті немесе лауазымдық өкілеттікті асыра пайдалану да көп жасалды.
Қаңтар–тамыз қорытындысы бойынша, сотқа сыбайлас жемқорлық қылмыстық құқық бұзушылықтарды жасады деп айыпталған 567 адам жіберілді, бұл былтырғы қаңтар–тамыздан 0,2% көп. Сонымен бірге, күдікті деп қаулы шығарылған тұлғалардың саны 940 болды, секторда қылмыс жасаған барлығы 748 адам анықталды.
Сотқа тартылғандардың ішінде айыпталушылардың 20,8%-ы мемлекеттік ішкі істер органдарының қызметкерлері: 118 адам, бір жылда 21,6% көбейген.
Одан кейінгі орында әкімдіктер мен олардың құрылымдық бөлімшелерінің қызметкерлері (101 адам), сондай-ақ Қаржы министрлігінің қызметкерлері (31 адам).
ҚР Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің қызметкерлері арасынан 1 адам бар, былтыр 7 болған.
Жыл бойы секторда тағы да құқық бұзушылықтар тіркелуі мүмкін. Әрбір кезең бойынша деректер жинақталған түрде көрсетіледі, ал егер кейбір белсенді істер тоқтатылған бөлімге ауыстырылса, онда олар кезең бойынша Сотқа дейінгі тергеп-тексерудің бірыңғай тізілімінде (СТБТ) тіркелген тізімнен шығарылады. Бұл жәбірленушілер санына да қатысты: статистика тек тіркелген және мерзімнің соңында тоқтатылған деп есептелмейтін қылмыстық істерге қатысты. Бұл күдіктілерге де қатысты.